Հայկական հրատարակություն «news.am»-ը գրում է. Հայաստանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի նախկին պետ, գեներալ-մայոր Վալերի Քոչարյանի խոսքով, Ադրբեջանը 44-օրյա պատերազմում մեծ կորուստներ է ունեցել, ուստի շտապում է խաղաղության պայմանագիր ստորագրել Հայաստանի հետ։

 Ամենահեշտը այս «վերլուծական եզրակացությանը» լուրջ չվերաբերվելն էր։ Բայց այս դեպքում խոսքը ոչ թե իր տեսակի մեջ քաղաքային խելագարի զառանցանքի մասին է, այլ խորհրդային ոճի վարտիքի վրա գեներալական գծերով հայ ռազմական մասնագետի պաշտոնական հայտարարության մասին։ Եվ այստեղ բացատրություններ են պետք։ Ոչ թե Քոչարյանի համար, ով, իհարկե հասկանում է, թե ինչ հիմարությունների մասին է խոսքը, այլ իր հայրենակիցների համար, ովքեր պատրաստ են հավատալ այս անհեթեթությանը։

Վալերիկ Քոչարյանը մի բանում ճիշտ է. Ադրբեջանն իսկապես շտապում է ստորագրել փաստաթղթեր, որոնք ճանապարհ են հարթում կովկասյան երկու պետությունների միջև լիարժեք խաղաղության հասնելու համար

Այո, 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Ադրբեջանն իսկապես որոշակի կորուստներ ունեցավ, ինչը բնական է, ցավոք, առանց կորուստների պատերազմ չի լինում։ Սակայն ընդունված չէ բացահայտել պատերազմում ոչնչացված պարկուճների, խոցված տեխնիկայի և զինատեսակների թիվը։ Այս հաշիվը վարում են պաշտպանության նախարարության հատուկ ծառայությունները, և հասկանալի պատճառներով այս տեղեկատվությունը չի բացահայտվում լայն հանրությանը։ Իսկ որքանո՞վ է կարևոր միլիոնավոր ադրբեջանցիների համար իմանալ, թե որքան տեխնիկա, զինամթերք և գումար է ծախսվել օկուպացված տարածքների ազատագրման համար։ Գլխավորն այն է, որ այս հողերը, որտեղ հարյուրավոր նահատակներ են զոհվել, և որտեղ ապրելու են ադրբեջանցիների ժառանգները, վերջապես ազատագրվեցին։

Ընդ որում, այդ կորուստները, որքան էլ զգալի լինեն, ամեն դեպքում ավելի քիչ են, քան հայկական կողմի կրած կորուստները։ Դա խոստովանում են անգամ նրանք, ովքեր Բաքվի բարեկամ չեն և աջակցում են Երևանին։

Հակառակ պատերազմի օրենքների՝ Հայաստանը՝ պաշտպանական կողմը, ավելի շատ զինվորներ կորցրեց, իսկ զորավարժությունների պատասխանատուն Վալերի Քոչարյանն էր, ով այսօր խոսում է ադրբեջանական բանակի «մեծ կորուստների» մասին։ 44-օրյա պատերազմի տեսագրությունը փաստավավերագրական ապացույց է հայ զինվորների վատ պատրաստվածության ու խուճապի մասին, որոնք դիպուկ հարվածներով թշնամու տեխնիկան ու կենդանի ուժը ոչնչացնող «բայրաքթարների» ձայնով կողմերը փախում էին։

Ի վերջո, պատերազմի ընթացքում երկրի կորուստները պետք է գնահատել տնտեսության իրական վիճակի, ՀՆԱ-ի և ռազմավարական արժութային պահուստների տեսանկյունից։ Բոլոր մակրոտնտեսական ցուցանիշներով Ադրբեջանն առաջ է անցել թույլ տնտեսություն ունեցող և վաղուց անկախությունը կորցրած Հայաստանից։

Վալերիկը խոսում է այնպես, կարծես Երևանում է բացվել Ռազմական ավարի այգի

Այսպիսով, որքան էլ մեծ լինեն պատերազմի նյութական ծախսերը, Ադրբեջանը դրանք կվերականգնի ինչպես ֆինանսական, այնպես էլ արժութային պահուստների, ինչպես նաև նավթային և ոչ նավթային հատվածներից ստացվող եկամուտների միջոցով։ Բայց ինչի՞ հույս ունի Երևանն այս հարցում։

Հանուն արդարության նշենք, որ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Հայաստանի կրած նյութական կորուստները երբեք առանձնապես մտահոգիչ չեն եղել։ Որովհետև, ի տարբերություն Ադրբեջանի, որը երկար տարիներ առաջադեմ զենք ու տեխնիկա է գնում ու արտադրում, Երևանն այդ նպատակների համար գրեթե գումար չի ծախսել։ Ըստ ամենայնի, միայն Մոսկվայում և Երևանում են ստույգ գիտեն, թե ինչքան ռուսական զենք, տեխնիկա և զինամթերք (դա գնահատվում է տասնյակ միլիարդ դոլար-խմբ.) Հայաստանը ամբողջովին անվճար է գնել։

Ճիշտ է, դեռ կան մարդկային կորուստներ, բայց սա հայկական իրականության հակառակն է, որի մասին պաշտոնական Երեւանը գերադասում է չխոսել։

Չնայած այն հանգամանքին, որ Ադրբեջանի հաղթանակից անցել է մեկուկես տարի, սակայն Երևանում զոհված, անհայտ կորած ու գերի ընկած հայ զինվորների ծնողների բողոքի ակցիաները դեռ չեն հանդարտվում։

Ի՞նչ են սպասում նման տնտեսությամբ հայ քաղաքական գործիչներն ու գեներալները։ Այնքան դժվար է կռահել։

Հարկ է նշել, որ հայաստանյան իրադարձությունների սոցիալական պատկերն անխուսափելիորեն ցույց է տալիս, որ հայ հասարակության գիտակցության մեջ կա որոշակի բաժանում. իշխող կուսակցությունն ու վրեժխնդիր ընդդիմությունն ապրում են որպես զուգահեռ պատերազմներ։ Նրանք վատ խոսքերով վիրավորում են իրենց հայրենակիցներին, սպառնում միմյանց:

Իսկապե՞ս այս գործոնն է, որ պաշտոնաթող գեներալ Քոչարյանը ցանկանում է ինչպես երբեք հակադրվել համախմբված ադրբեջանական ժողովրդին՝ զբաղված նախկինում օկուպացված տարածքներում հայերի կողմից ավերված քաղաքների ու գյուղերի վերականգնմամբ։ Միայն ավերակներից հարություն առած ազատագրված ադրբեջանական տարածքների համեմատությունն ու հայկական ընդդիմության շարունակվող ցույցերը՝ վրեժխնդրության պահանջով, ինչը նշանակում է նոր արյուն և նոր տառապանք, համոզիչ կերպով ապացուցում է, թե այս երկու ժողովուրդներից ով է ձգտում արարման, իսկ որը՝ կործանման։

Եվ, իբր հաստատելով այս եզրակացությունը, հազարավոր չկրակված զինվորների գնդակների տակ ուղարկած գեներալ-մայոր Վալերիկ Քոչարյանը հրապարակայնորեն հայտարարում է, որ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո պետք էր զբաղվել ոչ թե պարտության մեղավորների որոնմամբ, այլ ավելանալով բարոյահոգեբանական ոգին բանակում. Նրա խոսքով, այս աշխատանքը պետք է առանձնահատուկ խնամքով տարվեր այն ժամկետային զինծառայողների հետ, ովքեր պատերազմում կրած պարտությունից հետո սկսեցին համալրել հայկական զինված ուժերը։ Քոչարյանն այսօր կոչ է անում օբյեկտիվ գնահատել զինվորականների գործողությունները և նոր ուղու վրա դնել բանակի անձնակազմի պատրաստությունը։

«Հայկական բանակը չի պարտվել պատերազմում, նա միայն կատարել է իր առջև դրված խնդիրները,- ասում է Քոչարյանը - պարզապես ուժերը անհավասար էին, Ադրբեջանը ոգեշնչված էր Թուրքիայից, երբեք միայնակ դուրս չէր գա Հայաստանի ու Արցախի դեմ։ Գիտե՞ք ինչու է Ադրբեջանը շտապում խաղաղության փաստաթուղթ ստորագրել։ Որովհետև մեծ կորուստներ են ունեցել, թեև այդ մասին չեն խոսում։ Ադրբեջանը շտապում է խաղաղության համաձայնագիր կնքել՝ մինչ մենք կվերակառուցենք մեր բանակը, իսկ Լաոն դեռ քնած է։ Եվ նա արդեն արթնացել է: Ադրբեջանցիները լավ գիտեն, որ երբ հայերը միավորվեն, չեն կարողանա կռվել իրենց հետ։ Այսօր մենք համախմբվում ենք մեր երկիրն ու ժողովրդին պաշտպանելու գաղափարի շուրջ…»:

Վալերիկն այնպես է խոսում, իբր մահացածների ու գերիների ծնողները Բաքվում հանրահավաքներ են անում, ոչ թե Երևանում։

Պաշտոնաթող գեներալի դեմագոգիան, անկեղծ ասած, ցնցող է: Կարծես թե 2020 թվականի նոյեմբերին Ադրբեջանը բավականին համոզիչ կերպով ցույց տվեց հայերին, թե ինչպես պետք է գրագետ պայքարել։ Եթե ​​Քոչարյանը լիներ իսկական գեներալ, այլ ոչ թե դեմագոգ, նա կհորդորեր իր հայրենակիցներին վերլուծել հայկական բանակի պարտության պատճառները և համապատասխան եզրակացություններ անել։

Սակայն Հայաստանում իրավիճակը ծայրաստիճան լարված է, ոչ ոք ժամանակ չունի վերլուծելու, քանի որ մարտի դաշտում ռեւանշի տենչացող հայ քաղաքական գործիչների ու գեներալների հիմնական նպատակը ապագայում Ադրբեջանի հետ պատերազմի համար թնդանոթի պատրաստումն արագացնելն է։ Այստեղից էլ բողոքի զանգվածային ցույցերը՝ ուղղված Երևանի և Բաքվի միջև բանակցությունները խաթարելուն: Երկու հարևան ժողովուրդների խաղաղ կյանքում տեղ չկա վրեժխնդրության կողմնակիցների համար։

Վալերիկ Քոչարյանը մի բանում իրավացի է՝ Ադրբեջանն իսկապես շտապում է փաստաթղթեր ստորագրել, որոնք ճանապարհ են բացում կովկասյան երկու պետությունների միջև լիարժեք խաղաղության հասնելու համար։ Բայց ոչ այն պատճառով, որ վնասներ է կրել, այլ խաղաղ շինարարության վրա կենտրոնանալու և տնտեսական հետագա զարգացումն ապահովելու համար։ Եվ ոչ միայն Ադրբեջանի համար, այլև հարևան Հայաստանի։

Այսպիսով, Բաքուն իրո՞ք ավելի շատ է մտածում Հայաստանի մասին, քան բուն Երևանում։