Սեպտեմբերի 29-ին Սոչիում կայացել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի 3 ժամ տևած դեմ առ դեմ հանդիպում:

Բացի այլ խնդիրներից, քննարկվել է նաև Ղարաբաղի հարցը: Զրույցի ընթացքում Պուտինի խոսքերից հետո հայկական ԶԼՄ-ները գրել են. «Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը սեպտեմբերի 29-ին, Թուրքիայի Հանրապետության նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ հանդիպմանը, ասաց. «Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմանին ռուս-թուրքական հրադադարի վերահսկման կենտրոնը ակտիվորեն գործում է:» Փաստորեն, Պուտինն հայտարարեց, որ «Արցախը Հայաստանն է» Զրույցի ընթացքում Պուտինի խոսքերից հետո հայկականան ԶԼՄ-ները գրել են. «Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը սեպտեմբերի 29-ին, Թուրքիայի Հանրապետության նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ հանդիպմանը, ասաց. «Ադրբեջանի և Հայաստանի սահմանին ռուս-թուրքական հրադադարի վերահսկման կենտրոնը ակտիվորեն գործում է»: Փաստորեն, Պուտինն հայտարարեց, որ «Արցախը Հայաստանն է»»:

Faktyoxla Lab-ը փորձեց պարզել, թե իրականում ինչ է մտածում Ռուսաստանի նախագահը Ղարաբաղի հարցի վերաբերյալ:

Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը միջազգային իրավունքի տեսանկյունից գտնվում է Ադրբեջանի կազմում: Այս մասին հայտարարել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը անցյալ տարվա դեկտեմբերին ամենամյա մամուլի ասուլիսում ՝ պատասխանելով ՏԱՍՍ-ի հարցին:

«Միջազգային իրավական տեսանկյունից ես նույնպես խոսեցի այս մասին, այս բոլոր տարածքները հանդիսանում են Ադրբեջանի Հանրապետության անբաժանելի մասը», - ասել է Պուտինը: Նա նշել է, որ «Հայաստանն ինքը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը», և, նկատի ունենալով այս հանգամանքը, «միջազգային իրավունքի տեսանկյունից Լեռնային Ղարաբաղը նաև Ադրբեջան է»:

Պուտինը մատնանշել է, որ դա Ռուսաստանի դիրքորոշումն էր Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում: «Այսպես կառուցվել է մեր դիրքորոշումը Մինսկի խմբում, որտեղ համանախագահներ են Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան»,-ասել է ՌԴ նախագահը:

«Չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը և նրան հարակից բոլոր շրջանները պատկանում են Ադրբեջանին միջազգային իրավունքի տեսանկյունից, քանի որ Հայաստանը չի ճանաչել այս տարածքի անկախությունը»: Այս կարծիքը, Ռոսիա 1 հեռուստաալիքի «Մոսկվա. Կրեմլ. Պուտին» հաղորդաշարի եթերում արտահայտվել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից: «Հայաստանը չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունն ու ինքնիշխանությունը: Սա նշանակում էր, որ միջազգային իրավունքի տեսանկյունից և՛ Լեռնային Ղարաբաղը, և՛ նրան հարակից բոլոր շրջանները եղել և հանդիսանում են Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքի անբաժանելի մասը»,-ասել է ՌԴ նախագահը:

Պուտինի խոսքով ՝ Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը (ՀԱՊԿ) անդամակցության պայմանները չէին նախատեսում, որ հակամարտությունը կմիջամտի Ռուսաստանը: Պայմանագիրը նախատեսում է փոխադարձ օգնության տրամադրում սույն պայմանագրի անդամ պետության դեմ ագրեսիայի դեպքում: Ինչպես նշել է Պուտինը, ոչ ոք ոտնձգություն չի կատարել Հայաստանի Հանրապետության տարածքում, ինչը Ռուսաստանին ռազմական գործողություններին մասնակցելու իրավունք չի տվել:

Ավելի վաղ Պուտինը նշել էր Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի կարգավորմանը Ռուսաստանի մասնակցության նպատակը: Նրա խոսքով ՝ Ռուսաստանում միլիոնավոր հայեր ու ադրբեջանցիներ են ապրում: Ավելին, Մոսկվայի, Բաքվի և Երևանի միջև գոյություն ունի դարավոր կապ, նշել է պետության ղեկավարը:

Արժե հիշել Ղարաբաղյան գործընթացին Թուրքիայի մասնակցության վերաբերյալ Վլադիմիր Պուտինի տված գնահատականը:

«Թուրքիան ի սկզբանե ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ էր: Այսպիսով, այն գտնվում էր միջազգային ինստիտուտի, կարգավորման միջազգային մեխանիզմի ներսում», - ասել է Պուտինը «Ռոսիա 24» հեռուստաալիքի եթերում:

Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, տեսաակոնֆերանսի միջոցով օպերատիվ հանդիպում անցկացնելով Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության խորհրդի մշտական ​​անդամների հետ, խոսել է նաև Ադրբեջանին Ղարաբաղում Թուրքիայի աջակցության մասին: Նա նշել է, որ Թուրքիան համանախագահ չէր, համանախագահներն էին Ֆրանսիան, Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը, բայց, այնուամենայնիվ, նա այս խմբի մի մասն էր: Ընդհանուր առմամբ կա 11 պետություն, հավելել է Պուտինը:

«Բայց դուք կարող եք որևէ գնահատական ​​տալ Թուրքիայի գործողություններին, բայց դժվար է մեղադրել Թուրքիային միջազգային իրավունքի խախտման մեջ: Ցանկացած գնահատական ​​կարող է լինել, բայց, այնուամենայնիվ, իրավիճակն այնպիսին է, ինչպիսին ես հենց դրա մասին եմ ասել», - նշել է ՌԴ նախագահը:

Եվ վերջապես, պետք է հիշել, թե ում տարածքն է Ղարաբաղը ճանաչված միջազգային հանրության կողմից:

2020 թվականի հունիսի 20-ին Եվրոպական խորհրդարանն ընդունել է 2019/2209 (INI) բանաձևը ՝ «Եվրոպական խորհրդարանի առաջարկությունը Խորհրդին, Հանձնաժողովին և Հանձնաժողովի փոխնախագահ / Արևելյան գործընկերության ծրագրի արտաքին քաղաքականության և անվտանգության գերագույն ներկայացուցիչ հունիսի (2020) գագաթնաժողովից առաջ» անունով:

Փաստաթուղթը պատրաստել է Լիտվայից Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Պետրաս Աուշտրևիչյուսը ՝ համազեկուցողներ Ռադոսլավ Սիկորսկու, Աննա Ֆոտիգայի (երկուսն էլ Լեհաստան), Աթիլա Արա-Կովաչի (Հունգարիա) և Մարկետա Գրեգորովայի (Չեխիա) մասնակցությամբ: Փաստաթղթի նախաբանում հղում է արվում Եվրոպական խորհրդարանի 2009/2216 (INI) «Հարավային Կովկասում Եվրամիության ռազմավարության պահանջներին» բանաձևին, որն ընդունվել է 2010 թվականի մայիսի 20 -ին: Այս բանաձևի 8-րդ և 10 -րդ կետերում հայկական ուժերի գրաված տարածքները կոչվում էին «օկուպացված»: Եվրախորհրդարանի նոր բանաձևում, ինչպես և նախորդ փաստաթղթում 10 տարի առաջ, «ինքնորոշման իրավունքի» մասին խոսք չկա:

Փաստաթղթում նշվում է նաև, որ «Արևելյան գործընկերության երկրների անկախությունը, ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը դեռևս խաթարվում են չլուծված տարածաշրջանային հակամարտությունների, արտաքին ագրեսիայի և այս երկրների մի մասի շարունակական օկուպացիայի պատճառով...» Կոչ է արվում օտարերկրյա զորքերը անհապաղ դուրս բերել բոլոր օկուպացված տարածքներից: Այս կետը վերաբերում է Արևելյան գործընկերության մասնակից բոլոր երկրներին, որոնց տարածքում են տեղակայված օկուպացիոն զորքերը և, համապատասխանաբար, Ադրբեջանին, որի տարածքները օկուպացված են Հայաստանի կողմից:

Փաստաթուղթը արտահայտում է ԵՄ -ի աջակցությունը Արևելյան գործընկերության անդամ երկրների ինքնիշխանությանը, տարածքային ամբողջականությանը և քաղաքական անկախությանը «միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններում» (կետ բ մ): Այն պարունակում է նաև «աջակցություն [Եվրոպական միության] կողմից [պետությունների] ջանքերին ՝ այդ սկզբունքների դրույթն ամբողջությամբ իրագործելու համար» ("support their efforts to fully enforce those principles"):

ՄԱԿ -ի Գլխավոր ասամբլեայի 62243 բանաձևը (բանաձև 62/243) «Իրավիճակը Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներում» վերնագրով ընդունվել է 2008 թվականի մարտի 14 -ին ՄԱԿ -ի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից 86 -րդ լիագումար նիստում: Բանաձևը վերահաստատում է Ադրբեջանի Հանրապետության ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության նկատմամբ հարգանքը և աջակցությունը ՝ միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններում, պահանջում է անհապաղ, ամբողջական և անվերապահորեն բոլոր հայկական ուժերի դուրսբերումը Ադրբեջանի Հանրապետության բոլոր օկուպացված տարածքներից, ինչպես նաև նշվում է «որ ոչ մի պետություն չպետք է ճանաչի Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքների օկուպացիայի արդյունքում ձևավորված իրավական իրավիճակը և չպետք է նպաստի այս իրավիճակի պահպանմանը»:

Նույն ձևակերպումը պարունակվում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից 1993 թ. ընդունված բանաձևերում. «Ադրբեջանի և տարածաշրջանի բոլոր մյուս պետությունների ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ամրապնդում ՝ հաստատելով նաև միջազգային սահմանների անձեռնմխելիությունը և տարածքների ձեռքբերման համար ուժի կիրառման անթույլատրելիությունը»:

Այսպիսով, Պուտինի խոսքերը պարզապես լեզվի պատահական սայթաքում էին, որի հետևում ոչինչ չկա: Իսկ մինչ Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմը Հայաստանի կողմից օկուպացված տարածքները միջազգային հանրության կողմից մշտապես ճանաչվել են որպես Ադրբեջանի անբաժանելի մաս: