Bu ilin birinci yarısında Ermənistanda mənfi demoqrafik tarazlıq 138 min nəfər təşkil edib. Bu yalnız hava nəqliyyatı vasitəsilə ölkəni tərk edənlərin sayıdır. Bu açıqlama ilə politoloq Qrant Mikaelyan çıxış edib. O bildirib ki, bu, miqrasiyanın ciddi şəkildə artdığını göstərən olduqca ciddi rəqəmdir. Mikaelyan əlavə edib ki, həmin şəxslərin 80 mini heç vaxt Ermənistana dönməyəcək.
Qrant Mikaelyan
Politoloqun fikrincə, ölkəni tərk edən vətəndaşların əsas hissəsi Rusiyaya gedib. Çünki koronavirus pandemiyası şəraitində ora getmək daha asandır. Bunun bir səbəbi də Rusiyanın ermənilər üçün nisbətən rahat ölkə olması ilə bağlıdır.
Müstəqillik qazandıqdan sonra (1991-2020) 29 il ərzində Ermənistana gələnlərin sayı ilə miqrantların sayı arasındakı fərq mənfi 1 milyon 120 min nəfər təşkil edib. 2020-ci ildə Ermənistandan mühacirət edənlərin 90 % -i Rusiyaya gedib. Onların yalnız 50,4 %-i bir müddət sonra Ermənistana qayıdıb.
Statistik məlumatlara görə, Ermənistan əhalisi 2012 -ci il istisna olmaqla hər il azalıb: 2012-ci ildə 5,5 min nəfər artım qeydə alınıb. 1992 -ci ilin əvvəlində Ermənistan əhalisi 3 milyon 633,3 min nəfər idisə, hazırda bu rəqəm 2 milyon 967,9 min nəfər təşkil edir.
Rusiyanın “Komsomolskaya Pravda” nəşrinin əməkdaşı Darya Aslamova Ermənistan və Qarabağdan qaçma faktları ilə rastlaşıb. İrəvana dörd yüz nəfər üçün nəzərdə tutulmuş nəhəng Boeing-də uçduğunu və təyyarədə bir dənə də olsun bo yer olmadığını deyən müəllif əlavə edir ki, sərnişinlərin əksəriyyəti uşaqlar, yeniyetmələr və qocalar olub: “Hamısı ermənilər idi. Aralarında rus təkcə mən idim. Hətta sevindim. Ola bilərmi? Ermənistanda vəziyyətin çətin olmasına baxmyaraq insanlar geri qayıdır. Məlum oldu ki, nahaq yerə sevinmişəm. “Hamımız fərqli ölkələrin vətəndaşlarıyıq". Bunu Almaniyadan gələn gənc erməni qızı deyir. Təyyarədə Fransa, Amerika, Rusiya və Almaniya pasportu olan ermənilər uçur. Ermənilərin yayda uşaqları Ermənistandakı qohumlarının yanına göndərmək ənənəsi var. Köklərini, dillərini unutmasınlar deyə. Burda hamımız yaylağa gedənlərik. Ərik yemək üçün gedirik”.
Erməni sakinlər rusiyalı jurnalistə bildiriblər ki, bu ilin ilk dörd ayında Ermənistanı 80 min nəfər tərk edib. Böyük ehtimalla geri dönməyəcəklər. Sonra yay bitəcək, bütün qohumlar dağılacaq və biz burada qalacağıq. İnsansız ölkədə.
Proqnozlara görə, 2025 -ci ilə qədər Ermənistanda ölüm sayı doğum sayını ötəcək. Bunu demoqraf Artak Markosyan Azadlıq radiosunun erməni şöbəsinə verdiyi müsahibəsində bildirib. Onun sözlərinə görə, 2010 -cu ildən bəri Ermənistanda doğum sayı azalır. O qeyd edib ki, bu azalma evlənmə sayının azalması ilə əlaqədardır. Demoqraf bunu 1990-cı illərdə doğulan və hazırda evlənmə yaşında olan şəxslərin böyük əksəriyyətinin Ermənistanı tərk etməsi ilə əlqələndirib.
Bu ilin ilk yarısında Ermənistanın on bölgəsində ölənlərin sayı doğulanlardan 447 nəfər çox olub. Keçən il ölüm sayı üç bölgədə doğum sayını ötmüşdüsə, bu il altı belə bölgə var - Lori, Şirak, Tavuş, Sünik, Vayots Dzor və Qeqarkunik. Sonuncu vilayətdə vəziyyət daha acınacaqlıdır.
Ekspertlər xəbərdarlıq edir ki, Ermənistan əhalinin yeni kütləvi mühacirəti ərəfəsindədir və karantin məhdudiyyətləri götürüldükdən və hava səyahətləri bərpa olunduqdan sonra bu proseslər daha da güclənəcək. Ermənistanın Vatikandakı keçmiş səfiri Mikael Minasyan öz Facebook səhifəsində yazıb ki, 2021-ci ildə ölkədən son dağıdıcı miqrasiya başlayacaq.
İqtisadi problemlərlə yanaşı, Ermənistandan əhalinin köçünün səbəblərindən ən başlıcası Qarabağ münaqişəsi olub. Bu barədə deputat Naira Zohrabyan “Vestnik Kavkaz" nəşrinə hələ 2018-ci ildə verdiyi müsahibəsində deyib.
“Ermənistanda əhalinin azalması prosesi bir faktdır” deyən Zohrabyan bildirib ki, Qarabağ münaqişəsi də vətəndaşları Ermənistandan başqa ölkələrə getməyə sövq edir. Zohrabyan münaqişənin davam etməsinin miqrasiyaya çox böyük təsir göstərdiyini bildirib. O qeyd edib ki, bütün bu amillər fonunda Ermənistan hökumətinin 2040-cı ildə əhalinin sayını 4 milyon nəfərə çatdırmaq planı mümkünsüz görünür.
Ermənistanda əhalinin sayının azalması 2020-ci ilin sentyabrında qadınlardan ibarət hərbi dəstələrin yaranması ilə nəticələnib. Oktyabrın 30-da Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsi Artsrun Ovannisyan Qarabağa göndərmək üçün nəzərdə tutulan qadınların təlim keçdiklərini öz feysbuk səhifəsində nümayiş etdirib.
Hətta Nikol Paşinyanın həyat yoldaşı Anna Akopyan da döyüş hazırlığı keçmək istədiyini deyib. Onunun bu çağırışına digər qadınlar da qoşularaq təlimə gediblər. Ötən il noyabrın 6 -da Anna Akopyan feysbuk səhifəsində “10 günlük təlimdən sonra dəstəmiz döyüş tapşırıqlarını yerinə yetirməyə hazırdır. Dəstəmizə Böyük Ermənistan kraliçasının adını verdik - Erato” qeydini paylaşıb.
Ermənistandakı durumu şərh edən Azərbaycanlı politoloq Fərhad Məmmədovun fikrincə, Ermənistanın əsas problemlərindən biri ordunun komplektləşdirilməsidir. Çünki ölkədə kişilərin sayı azalır, onlar isə bir neçə cəbhəni tutmalıdırlar. “Bu mənada konüllü dəstələrin təşkili, Paşinyanın həyat yoldaşının hərbi oyunları - bütün bunlar Ermənistan rəhbərliyinin bir tərəfdən orduda ruh yüksəkliyi yaratmaq istədiyini, digər tərəfdən də daxili auditoriyaya oynadığını göstərir. Statistikaya görə, Ermənistanda əhalinin sayı azalır, həmçinin bu proses mənfi ssenari üzrə gedir” deyə ekspert sözlərinə əıvaə edib.
Sadalananlar Ermənistanda əhalinin azalması probleminin nəinki mövcud olduğunu, hətta özünü kəskin şəkildə göstərdiyini deməyə əsas verir.
Bu qənaətə gəlirik ki, erməni mütəxəssislərin Ermənistanda əhalinin azalması il bağlı açıqlamaları əsaslıdır.
